Critical disease

સન્નિપાત નો તાવ (ત્રિદોષ-સન્નિપાત જવર)

સન્નિપાત નો તાવ ત્રિદોષ-સન્નિપાત જવર સન્નિપાત નો તાવ કે જે ત્રિદોષ થી ઉદભવે છે તેથી તેને ત્રિદોષ-સન્નિપાત જવર પણ કહેવામાં આવે છે. સન્નિપાત ના તાવ ના ૧૩ પ્રકાર આયુર્વેદમાં વર્ણવવામાં આવ્યા છે, જે નીચે મુજબ છે. 1          સંધિક 2          શીતાંગ 3          તંદ્રિક 4          પ્રલાપક 5          રક્તષ્ટિવી 6          ભુગ્નનેત્ર 7          અભીન્યાસ 8          જીવ્હીક 9          અંતક 10        […]

સન્નિપાત નો તાવ (ત્રિદોષ-સન્નિપાત જવર) Read More »

ભગંદર, નાડીવ્રણ

ભગંદર ગુદ્દાના ઉપરના બે આંગળ સુધીના ભાગ ઉપર એક પીડીકા (ફોડકી) પેદા થાય છે. આ પીડીકા ફૂટી ગયા બાદ તે ભાગ ઉપર વ્રણ (ઘાવ) બની જાય છે.  જેને ભગંદર કહેવામાં આવે છે. ભગંદર પાંચ પ્રકારના માનવામાં આવે છે. ૧       વાતજ ભગંદર (શતપોતક ભગંદર) ૨       પીત્તજ ભગંદર (ઉષ્ટ્રગ્રીવ ભગંદર) ૩       કફજ ભગંદર (પરિસ્ત્રાવી ભગંદર) ૪      સન્નીપાતજ

ભગંદર, નાડીવ્રણ Read More »

આઠ પ્રકારના તાવ (જ્વર)

તાવ (જવર) શરીરમાં ઉત્પન્ન થતા રોગો પૂર્વે તેને નિર્દેશ કરવા સ્વરૂપે પ્રથમ તાવ આવે છે અને ત્યારબાદ જ જે તે રોગો તેના મૂળ સ્વરૂપે દેખાય આવે છે. અહી તાવ કે જેને આયુર્વેદમાં જવર કહેલો છે તેના વિસ્તાર પૂર્વક લક્ષણો અને તેને મટાડવા માટે ના પ્રયત્નો અહી પ્રસ્તુત છે. તાવ (જવર) ની ઉત્પત્તિ અને પ્રકાર મિથ્યા

આઠ પ્રકારના તાવ (જ્વર) Read More »

ઉષકાદિ ગણ

ઉષકાદિ ગણ 1       ખારી માટી 2       સૈંધવ 3       શિલાજિત 4       હીરાકસી (ખાટી અને ખારા રસવાળી) 5       હીરાકસી (પીળી તથા તૂરી) 6       હિંગ 7       મોરથૂથું 8       ખાપરિયો આ સાત દ્રવ્યો મળીને ઉષકાદિ ગણ કહેવામા આવે છે. ઉષકાદિ ગણનાં ગુણો આ ઉષકાદિ ગણના ઔષધ કફ, પથરી, કાંકરી, મૂત્રકૃચ્છ અને ગોળાને નાશ કરનાર છે. ઉષકાદિ ગણ મેદનું શોષણ

ઉષકાદિ ગણ Read More »

તૃણ પંચમુળ ગણ

તૃણ પંચમુળ ગણ 1       દર્ભ (ટૂંકો, કોમળ અને સોય જેવા પત્ર ધરાવતો) 2       કાસડો 3       બરુ 4       દર્ભ (પહોળો, લાંબો અને ખરસટ પત્ર ધરાવતો) 5       ધોળી શેરડી તૃણ પંચમુળ ગણ નાં ગુણો આ પાંચ દ્રવ્યો મળીને તૃણ પંચમુળ કહેવામા આવે છે. આ ગણ પિત્તને હરનારો છે. આ તૃણ પંચમુળ ગણના ઔષધોને દૂધ સાથે ઉપયોગમાં લેવામાં

તૃણ પંચમુળ ગણ Read More »

पथरी अश्मरी

पथरी अश्मरी पथरी (अश्मरी) चार प्रकार से होती हैं। वात, पित्त, कफ और वीर्य की पथरी (अश्मरी)। लेकिन वीर्य की पथरी को छोड़कर सभी प्रकार के पथरीके केंद्र में कफ होता है। वीर्य की पथरी का कारण भी वीर्य (शुक्र) ही होता है। बस्ती में प्रवेश करने वाली वायु वीर्य सहित मूत्र को और पित्त

पथरी अश्मरी Read More »

भगंदर, नालव्रण

भगंदर गुदा की ऊपरी हिस्से पर दो अंगुल तक पीड़िका (फोड़ा) निकल आते हैं। इस फोड़ा फटने के बाद, यह भाग पर एक व्रण (घाव) बन जाता है। जिसे फिस्टुला (भगंदर) कहते हैं। फिस्टुला पांच प्रकार का होता है। 1              वातज फिस्टुला (शतपोतक भगंदर) 2              पित्तज फिस्टुला (उष्ट्रग्रीव भगंदर) 3              कफज फिस्टुला (परिस्रावी भगंदर) 4             

भगंदर, नालव्रण Read More »

सन्निपात का ज्वर (त्रिदोष-सन्निपात ज्वर)

सन्निपात का ज्वर त्रिदोष-सन्निपात ज्वर त्रिदोष से उत्पन्न होने के कारण सन्निपत ज्वर को त्रिदोष-सन्निपात ज्वर भी कहते हैं। आयुर्वेद में 13 प्रकार के सन्निपात ज्वर का वर्णन किया गया है, जो इस प्रकार हैं। 1 संधिक 2 शीतांग 3 तंद्रिक 4 प्दिरलापक 5 रक्तष्टिवी 6 भुग्ननेत्र 7 अभीन्यास 8 जिव्हीक 9 अंतक 10 रुगदाह

सन्निपात का ज्वर (त्रिदोष-सन्निपात ज्वर) Read More »

उषकादि गण

उषकादि गण 1          लवणीय मिट्टी 2          सेंधा नमक 3          शिलाजीत 4          हीराकसी (खट्टी और नमकीन रस युक्त) 5          हीराकसी (पीली और कसैला स्वाद युक्त) 6          हींग 7          नीला थोथा, तूतिया 8          पुनर्नवा ये सात पदार्थ मिलकर उषकादि गण कहलाते हैं। उषकादि गण के गुण यह उषकादि गण औषधि कफ, पथरी, बजरी, मूत्रकृच्छ और पेट में

उषकादि गण Read More »

आठ प्रकार के बुखार

बुखार (ज्वर) बुखार सबसे पहले शरीर में होने वाली बीमारियों से पहले इसे इंगित करने के रूप में आता है और उसके बाद ही वे रोग अपने मूल रूप में प्रकट होते हैं। यहां बुखार के विस्तृत लक्षण दिए गए हैं जिन्हें आयुर्वेद में ज्वर कहा जाता है और इसे ठीक करने के प्रयास यहां

आठ प्रकार के बुखार Read More »

Ads Blocker Image Powered by Code Help Pro

Ads Blocker Detected!!!

We have detected that you are using extensions to block ads. Please support us by disabling these ads blocker.

Powered By
100% Free SEO Tools - Tool Kits PRO
error: Content is protected !!